Jakie znaczenie ma wsparcie dietetyczne w terapii onkologicznej? Lekarz onkolog odpowiada
Wpisany przez S.Z.   
środa, 30 października 2024 18:28

Jakie znaczenie ma wsparcie dietetyczne w terapii onkologicznej? Lekarz onkolog odpowiada

Według Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce ponad 1,31 miliona osób zmaga się z chorobą onkologiczną, a rocznie diagnozuje się ponad 170 tysięcy nowych przypadków nowotworów złośliwych. Wśród kobiet najczęstszym nowotworem jest rak piersi, diagnozowany u ponad 21 tysięcy Polek, u mężczyzn – nowotwór prostaty, który rozpoznawany jest u prawie 18 tysięcy Polaków. Choć w prewencji nowotworów niezwykle ważna jest profilaktyka i wczesna diagnostyka, to u pacjentów, u których już zdiagnozowano raka, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia.


 

Choć w onkologii coraz częściej pojawiają się innowacyjne terapie, takie jak immunoterapia czy terapie celowane, to chemioterapia i radioterapia nadal pozostają najczęściej stosowanymi formami leczenia. Podczas terapii pacjenci mogą doświadczać różnych dolegliwości takich jak np. nudności, wymioty czy brak apetytu – co może znacząco obniżać jakość życia pacjentów, jednak odpowiednie podejście dietetyczne pozwala na złagodzenie tych objawów i poprawę stanu odżywienia.

- Pacjenci onkologiczni muszą dostarczać organizmowi odpowiedniej ilości energii i składników odżywczych, w tym przede wszystkim białka, aby wspomagać leczenie i rekonwalescencję – mówi dr n. med. Paweł Kabata, specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej.

Działania niepożądane w terapii onkologicznej

Radioterapia wykorzystuje promieniowanie (np. rentgenowskie) do niszczenia komórek nowotworowych w wybranym obszarze. Jak wynika z raportu na temat stanu radioterapii w Polsce na 31 grudnia 2023 r.(1) w ośrodkach radioterapii w Polsce w ubiegłym roku leczono w ten sposób ponad 100 tysięcy osób. Natomiast chemioterapia polega na podawaniu leków, niszczących komórki nowotworowe lub zatrzymujących ich wzrost. To leczenie działa ogólnoustrojowo – leki transportowane są przez układ krążenia, co pozwala im dotrzeć do różnych narządów i tkanek w całym organizmie. Rocznie chemioterapię, podobnie jak radioterapię, stosuje się nawet u 100 tysięcy pacjentów.

- Odpowiednio dobrane terapie, takie jak chemioterapia czy radioterapia, są niezbędnymi narzędziami w niszczeniu komórek nowotworowych. Należy jednak pamiętać, że terapie te oddziałują nie tylko na nowotwór, ale także na zdrowe tkanki, co może prowadzić do wystąpienia różnych dolegliwości. W zależności od rodzaju leczenia, odsetek pacjentów doświadczających skutków ubocznych takich jak nudności, wymioty, utrata apetytu, zmiany smaku i trudności w przełykaniu może wynosić do 20% – mówi dr n.med. Paweł Kabata. - Chemioterapia i radioterapia działają na organizm w różny sposób. Radioterapia często powoduje objawy takie jak biegunka, zwłaszcza w przypadku nowotworów w obrębie jelit, gdzie może wystąpić popromienne zapalenie jelit. Chemioterapia prowadzi do złuszczania błon śluzowych, a to często prowadzi np. do braku apetytu – dodaje.

Naturalne łagodzenie skutków ubocznych

Nudności, które często towarzyszą chemioterapii, mogą być skutecznie łagodzone za pomocą naturalnych środków, takich jak imbir i mięta.

- Imbir ma działanie przeciwwymiotne, które polega na hamowaniu skurczów żołądka, co pomaga zmniejszyć uczucie mdłości. Pomaga również wzbogacić smak potraw, co może być korzystne dla pacjentów z zaburzeniami smaku. Jednak u osób z nadwrażliwością przewodu pokarmowego może wywołać podrażnienia, dlatego jego stosowanie powinno być przemyślane i dostosowane do tolerancji pacjenta – mówi onkolog.
Z kolei mięta, dzięki swoim właściwościom relaksacyjnym, jest skutecznym i naturalnym środkiem na łagodzenie nudności, które często towarzyszą chemioterapii. Aktywne składniki mięty, takie jak mentol, pomagają rozluźnić mięśnie przewodu pokarmowego, co zmniejsza skurcze i mdłości. Miętę można stosować w formie herbaty lub inhalować olejek eteryczny, co również ma uspokajające działanie na układ nerwowy, dzięki czemu możliwe jest zredukowanie negatywnego samopoczucia czy nudności wywołanych stresem lub niepokojem.(2)

Wsparcie dietetyczne dla pacjentów onkologicznych

Wsparcie dietetyczne dla pacjentów onkologicznych jest ważnym elementem leczenia, pomagającym łagodzić skutki uboczne chemioterapii i radioterapii. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej szacuje, że objawy niedożywienia dotyczą do 85% pacjentów onkologicznych, dlatego tak ważne jest, aby w trakcie leczenia dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych w odpowiednich ilościach.

- Preparaty specjalnego przeznaczenia medycznego stosowane w trakcie leczenia onkologicznego odgrywają istotną rolę w poprawie stanu odżywienia pacjentów, ale muszą być dobrze dobrane do indywidualnych potrzeb chorego i najlepiej, aby były włączone na jak najwcześniejszym etapie. Jest to już ważne na etapie diagnozy, gdyż wiemy z badań, że nawet do 65% pacjentów onkologicznych jest niedożywionych już na pierwszej wizycie u lekarza onkologa (3) – podkreśla ekspert.
Kluczowe jest, aby ich stosowanie było skonsultowane z lekarzem oraz dietetykiem, ponieważ błędne dobranie preparatów może przynieść odwrotne skutki – nasilić objawy, takie jak wrażliwość na smaki czy dolegliwości żołądkowo-jelitowe. W przypadku pacjentów onkologicznych, którzy doświadczają uczucia pełności lub mają trudności z przyjmowaniem większych porcji pokarmów, zaleca się stosowanie żywności gęsto odżywczej i wysokoenergetycznej, bogatej m.in. w białko – pacjent onkologiczny ma na nie dwukrotnie większe zapotrzebowanie niż osoba zdrowa, a także w kwasy tłuszczowe omega-3, które mają działanie przeciwzapalne. Tego typu preparaty pozwalają pokryć niedobory składników odżywczych przy spożyciu niewielkich objętości, co jest szczególnie ważne przy ograniczonym apetycie i szybkim uczuciu pełności.

- Żywienie medyczne, które wprowadzone jest odpowiednio wcześnie, nawet tuż po rozpoznaniu choroby nowotworowej, nie tylko może znacznie poprawić samopoczucie pacjenta, ale także wspomóc sam proces leczenia – podsumowuje dr n. med. Paweł Kabata.

(1) Składowski, K. (2024). Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2023 r. Konsultant Krajowy w dziedzinie radioterapii onkologicznej. Gliwice.
(2) Mapp, C. P., Hostetler, D., Sable, J. F., Parker, C., Gouge, E., Masterson, M., Willis-Styles, M., Fortner, C., & Higgins, M. (2020). Peppermint oil: Evaluating efficacy on nausea in patients receiving chemotherapy in the ambulatory setting. Clinical Journal of Oncology Nursing, 24(2), 160–164.
(3) https://www.oncotarget.com/article/20168/text/


O kampanii „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą”

Kampania edukacyjna „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą” ma na celu budowanie świadomości na temat żywienia medycznego jako integralnego elementu opieki zdrowotnej oraz wsparcie pacjentów i ich opiekunów w procesie leczenia. Od pierwszej edycji zrealizowanej w 2016 działania obejmowały edukację na temat wsparcia żywieniowego w chorobie nowotworowej. W kolejnych latach kampania została poszerzona o aktywności dedykowane neurologii, a także dotyczące żywienia dojelitowego z uwzględnieniem różnych jednostek chorobowych, w których jest ono stosowane. Od V edycji realizowana jest przez Fundację Nutricia. Kampanię od początku powstania wspiera wiele towarzystw naukowych i organizacji pacjentów. IX edycja kampanii „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą” Fundacji Nutricia pod hasłem „Opiekun – kompetencje przyszłości” ma uczulić społeczeństwo na potrzeby osób, które pełnią rolę opiekunów i są aktywne zawodowo. www.zywieniemedyczne.pl

O Fundacji Nutricia

Fundacja Nutricia została powołana w 1996 r. przez firmę Nutricia Polska Sp. z o.o. Od początku swojej działalności Fundacja podnosi świadomość na temat roli żywienia, początkowo angażując się m.in. w edukację żywieniową w okresie 1000 pierwszych dni życia dziecka. Od 2019 r. misją Fundacji Nutricia jest edukacja o roli żywienia na różnych etapach życia człowieka. Swoje działania Fundacja kieruje do rodziców, opiekunów, pacjentów oraz ich bliskich, przedstawicieli środowiska medycznego, instytucji publicznych i organizacji pozarządowych. Fundacja prowadzi ogólnopolskie programy edukacyjne, takie jak: „1000 pierwszych dni dla zdrowia” czy kampania „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą”. Realizuje również ogólnopolski program „Kierunek - żywienie medyczne Program edukacyjny Fundacji Nutricia dla przyszłych pracowników ochrony zdrowia” www.fundacjanutricia.pl

/źródło - /

Poprawiony: środa, 30 października 2024 18:50