E-papierosy pod lupą dentysty: co dzieje się w jamie ustnej po vapowaniu?

Używanie e-papierosów zdobyło w ostatnich latach ogromną popularność, jako alternatywa dla tradycyjnego palenia tytoniu. Choć początkowo uważano je za mniej szkodliwe, coraz więcej badań pokazuje, że również e-papierosy, w tym te beznikotynowe, mają niekorzystny wpływ nie tylko na płuca, ale - jak się okazuje - również na ... zdrowie jamy ustnej.
Razem z dr n. med. Natalią Stefanik, lekarzem dentystą, ekspertką marki Elgydium, przyglądamy się jak vapowanie wpływa na zdrowie naszej jamy ustnej.

W ostatnich latach w Polsce zauważalny jest wzrost popularności e-papierosów. Produkty te dostępne są w wielu wariantach smakowych i pojemnościowych, co dodatkowo zwiększa ich atrakcyjność dla użytkowników. Według danych, niemal 50% uczniów w wieku 13–19 lat deklaruje codzienne używanie e-papierosów. W starszej grupie wiekowej, obejmującej osoby w wieku 16–19 lat, odsetek ten wzrasta do 62,8%.
Jednak czy użytkownicy wiedzą, że wdychanie tego szkodliwego areozolu ma też wpływ na ich jamę ustną?

Toksyczny koktajl nie tylko z nikotyną

Płyny stosowane w e-papierosach składają się zazwyczaj z glikolu propylenowego, gliceryny, nikotyny (w różnych stężeniach) oraz substancji aromatyzujących. Choć glikol i gliceryna są dopuszczone do użytku w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym, ich podgrzewanie do wysokich temperatur – typowe w procesie vapowania – prowadzi do powstawania szkodliwych produktów termicznego rozkładu, takich jak:
• formaldehyd i akroleina – związki silnie drażniące i potencjalnie rakotwórcze dla nabłonka błony śluzowej,
• N-nitrozoaminy – substancje o udokumentowanym działaniu kancerogennym,
• metale ciężkie (np. nikiel, ołów, chrom) – pochodzące z elementów grzewczych urządzenia,
• cząstki krzemianowe – które mogą powodować mikrouszkodzenia mechaniczne nabłonka.
Wszystkie te związki dostarczane są do jamy ustnej, która stanowi pierwsze i bezpośrednie miejsce kontaktu aerozolu z tkankami. Narażenie to może prowadzić do uszkodzenia komórek nabłonkowych, zaburzeń mikrobioty oraz wywoływać lokalne reakcje zapalne, będące wstępem do dalszych zmian patologicznych.

Jakie są zagrożenia?

- Dostępne badania sugerują, że ekspozycja błony śluzowej jamy ustnej na aerozol generowany przez e-papierosy może prowadzić do miejscowych reakcji zapalnych oraz objawów podrażnienia o charakterze chemicznym, termicznym i mechanicznym. Dodatkowo zauważono, że użytkownicy e-papierosów częściej zgłaszają takie objawy, jak pieczenie języka, metaliczny posmak oraz uczucie suchości w jamie ustnej – w porównaniu z osobami niepalącymi i byłymi palaczami – tłumaczy ekspertka. Stosowanie e-papierosów ma istotny wpływ na skład i równowagę mikroflory jamy ustnej. W badaniach mikrobiologicznych wykazano, że aerozol z e-papierosów sprzyja rozwojowi środowiska dysbiotycznego, co objawia się:
• wzrostem liczebności bakterii patogennych związanych z rozwojem zapaleń przyzębia,
• redukcją populacji bakterii komensalnych, które pełnią funkcje ochronne,
• wzmożoną kolonizacją grzybów z rodzaju Candida, szczególnie C. albicans, co sprzyja rozwojowi kandydozy jamy ustnej – zwłaszcza w warunkach suchości i obniżonej odporności miejscowej,
• zwiększoną adhezją bakterii do powierzchni szkliwa prowadzącą do intensywniejszego formowania się płytki nazębnej, co w konsekwencji wymaga szczególnie starannej higieny jamy ustnej. Złotym standardem w stomatologii w profilaktyce i leczeniu chorób przyzębia jest chloroheksydyna, która wykazuje działanie bakteriobójcze lub bakteriostatyczne, w zależności od zastosowanego stężenia. Mechanizm działania chloroheksydyny polega na uszkodzeniu błony komórkowej bakterii, zwiększeniu jej przepuszczalności, a w konsekwencji prowadzi do śmierci komórki bakteryjnej. Regularne stosowanie płynów do płukania jamy ustnej oraz past zawierających tę substancję zwiększa skuteczność codziennego szczotkowania i przyczynia się do utrzymania dziąseł w dobrej kondycji.

- W konsekwencji u użytkowników e-papierosów występuje wyższe ryzyko rozwoju próchnicy, chorób przyzębia oraz infekcji grzybiczych – dodaje dr Natalia Stefanik i uzupełnia – vapowanie może negatywnie wpływać na procesy regeneracyjne w jamie ustnej. Zaobserwowano, że u osób używających e-papierosów dochodzi do upośledzenia gojenia ran błony śluzowej, a w nabłonku zachodzą niekorzystne zmiany strukturalne. Ponadto e-papierosy mogą nasilać odpowiedź zapalną w tkankach, co utrudnia prawidłową regenerację nabłonka po urazach czy zabiegach stomatologicznych.

Osoby korzystające z e-papierosów powinny zwrócić szczególną uwagę na regularną profilaktykę zmian w jamie ustnej. Systematyczne wizyty u dentysty i/lub higienistki stomatologicznej pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych problemów i podjęcie odpowiedniego leczenia na wczesnym etapie, co znacząco zwiększa skuteczność terapii i minimalizuje ryzyko powikłań.

Długotrwałe stosowanie e-papierosów może sprzyjać powstawaniu zmian przednowotworowych

Choć e-papierosy zawierają mniej klasycznych, dobrze poznanych kancerogenów niż tradycyjne papierosy, nie są wolne od związków wykazujących działanie genotoksyczne i cytotoksyczne. Jak wynika z przeglądu literatury autorstwa Gallaghera i wsp., w aerozolu generowanym przez e-papierosy wykryto m.in. akroleinę, N’-nitrozonornikotynę (NNN) oraz formaldehyd – substancje o udokumentowanym działaniu rakotwórczym. Co więcej, długotrwała ekspozycja jamy ustnej na te związki może sprzyjać powstawaniu zmian przednowotworowych. Badania na modelach laboratoryjnych sugerują, że kondensat z e-papierosów może nasilać procesy mutagenne, prowadząc do uszkodzeń DNA w komórkach nabłonka.
Ekspertka ostrzega: w dłuższej perspektywie takie zmiany mogą zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów jamy ustnej, zwłaszcza u osób predysponowanych lub dodatkowo narażonych na inne czynniki rakotwórcze.

Piśmiennictwo:
1. Cichońska D, Kusiak A, Goniewicz ML. The Impact of E-Cigarettes on Oral Health-A Narrative Review. Dent J (Basel) 2024; 12(12): 404.
2. World Health Organization. Media Centre Tobacco Fact Sheet. Available online: (accessed on 11 June 2025).
3. Hua M, Alfi M, Talbot P. Health-related effects reported by electronic cigarette users in online forums. J Med Internet Res. 2013; 15(4): e59.
4. Farsalinos KE, Polosa R. Safety evaluation and risk assessment of electronic cigarettes as tobacco cigarette substitutes: a systematic review. Ther Adv Drug Saf. 2014; 5(2): 67-86.
5. Sundar IK, Javed F, Romanos GE, Rahman I. E-cigarettes and flavorings induce inflammatory and pro-senescence responses in oral epithelial cells and periodontal fibroblasts. Oncotarget. 2016; 7(47): 77196-77204.
6. Park B, Koh H, Patatanian M et al. The mediating roles of the oral microbiome in saliva and subgingival sites between e-cigarette smoking and gingival inflammation. BMC Microbiol. 2023; 23(1): 35.
7. Niemczyk S, Niemczyk W, Prokurat M et al. Impact of e-cigarettes on the oral health – literature review. Pol Merkur Lekarski. 2023; 51(3): 271-275.
8. Rouabhia M. Impact of Electronic Cigarettes on Oral Health: a Review. J Can Dent Assoc. 2020; 86: k7.
9. Jabłoński R, Ziętek M, Adach A. Wpływ używania elektronicznych papierosów na zdrowie jamy ustnej. Dent Med Probl. 2020; 57(1): 111-118.
10. Bardellini E, Amadori F, Conti G et al. Oral mucosal lesions in electronic cigarettes consumers versus former smokers. Acta Odontol Scand. 2018; 76(3): 226-228.
11. Gallagher KP, Vargas PA, Santos-Silva AR. The potentially malignant disorders and oral cancer: a rapid review of clinical evidence. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2024; 29(1): e18-e26.

/źródło - /